Black Friday yəni Qara Cuma adından da göründüyü kimi bizim milləti ilə bağlı bir gün deyil. Lakin qloballaşan dünya belə günlərin daha da görkəmli şəkildə qeyd olunmasını təmin edir.

Black Friday nədir sualına əvvəldən cavab verək. Black Friday ABŞ-da Şükran günündən sonra ilk cümə günü qeyd olunan bir xüsusi gündür. Yaxşı, ABŞ vətəndaşlarına görə, müqəddəs gündən sonra gələn cümə günü niyə qara adlandırırlar? Axı Qara Cümə şüurda bəzi neqativlərin canlanmasına səbəb olur.

Bu vəziyyətin səbəbi son dərəcə sadədir. Əslində Black Friday günü ilk vaxtlar heç bir adı yox idi. 1932-ci ildən Milad alış-veriş mövsümünün başlanğıcı hesab edilən cümə günü 1961-ci ildən sonra Black Friday kimi tanınmağa başlayıb. Yaxşı amma niyə? Cavab budur. 

Normalda Şükran Günündən sonra cümə günü ABŞ-da ərzaq mağazaları panjurlarını erkən açır və gec saatlara qədər müştərilərinə xidmət etməyə davam edirdi. Həmişə belə olub. Lakin sonradan bu gərgin iş tempinə endirim kampaniyaları da əlavə olunmağa başlayıb. Endirim kampaniyalarının tətbiqi ilə alış-verişə tələbat daha da artıb. Tələbdəki bu artım Şükran günündən sonrakı cümə günlərinin həddindən artıq sıx olmasına səbəb olmağa başlayıb. O qədər idi ki, 1961-ci ildə Filadelfiyada insanlar intensivlikdən bir addım belə ata bilməyiblər. Həmin il nəqliyyat vasitələri tıxac səbəbindən yerindən tərpənə bilməyib və insanların sıxlıqdan bir-birini əzdiyi zaman bu hadisə Black Friday kimi tanınmağa başlayıb.

Əslində Black Friday günü ilk dəfə Amerikada qeyd olunub. Lakin sonradan bu günü İngiltərə və Kanadada qeyd etməyə başlayıb. Lakin Böyük Britaniya və Kanadanın Black Friday adlandırdıqları tarix ABŞ-dan fərqlidir.

Ümumiyyətlə dünyada tələbat olan Black Friday günü ABŞ-da qeyd olunan Black Friday günüdür. Bu gün dünyanın aparıcı pərakəndə satış şirkətləri əhəmiyyətli endirimlər təklif edirlər. Xüsusilə Amerikada bəzi mağazalar öz məhsullarını maya dəyərinə sataraq yüksək tələbat görürlər. Son illər ölkəmizdə bəzi mağazalarda “Qara Cümə” adı altında müxtəlif tədbirlər keçirilir. Təbii ki, bu hadisələrin Amerikadakı qədər geniş olduğunu deyə bilmərik. Ancaq yenə də normal vaxtdan daha çox endirimlərin olduğunu söyləmək olar.

Xüsusən də son illər ölkəmizdə Black Friday tədbirlərinin sayı artıb. Black Friday-in nə olduğunu və necə ortaya çıxdığını bilənlər çox deyil, lakin bu gündə etiketlərin bir qədər aşağı düşdüyü bir həqiqətdir. Bizi maraqlandıran tərəf odur ki, bu gün ciddi endirimlər var. Əks halda, bu, Şükran günüdür, yoxsa sonrasıdır, bizi maraqlandırmır. Bu kontekstdə endirimlərin xüsusilə elektronika sahəsi üçün sərfəli olduğunu söyləmək mümkündür. Çünki bu sahədə qiymət bahalığı gözyaşardan olsa da Black Friday günü cüzidə olsa endirimlərlə özümüzü təsəlli edə bilirik. Ölkəmizdə hələ də Black Friday hadisəyə çevrilməyib. Sonda bunu qeyd edək ki, şəhərlərdə ticarət mərkəzlərinin sayının artması bu hadisəni daha da adi hala gətirəcək.